BİR süredir meyve bahçesi sahibi olmak istiyorum. Neden mi? Kendi meyvelerimizi yetiştirerek hem sağlığımızı, hem de doğayı koruyabiliyoruz. Ancak meyve yetiştirmek, çocuk yetiştirmek gibi bir şey, bilgi, sevgi ve emek gerektiriyor. Meyve ağacı dikmek için yer seçimi, ağaç dikimi, sulama, gübreleme, budama, meyve seyreltme, toplama ve zararlılarla mücadele gibi her konuda bilgiye sahip olmalı.
--------------------------------------------------------------------------------
Meyve ağaçları öyle her yeri beğenmiyor. Günde en az sekiz ila on saat arasında güneş görmeleri gerekiyor. Kimisi asidik, kimisi humuslu, kimisi kumlu topraktan hoşlanıyor. Üzüm ve çilek yetiştirmek için asidik toprak tercih edilmesi gerekiyor. Üzümün aksine çilek, organik artık içeren topraktan hoşlanıyor. Armut bazik ve tuzlu toprakta yetişmiyor. Onlar nem seviyorlar, hiçbirisi sulu topraktan hoşlanmıyor, bu yüzden toprağın suyu geçirgen olması gerekiyor. Portakal ağaçlarının gövdelerini sulamamalısınız, çünkü bu fungi oluşumuna sebep oluyor. Ağaçlar rüzgarın kollarına bırakmak istiyorlar kendilerini ki kolay nefes alabilsinler, gövdelerinde küf oluşmasın ve tozlaşma gerçekleşebilsin. Bahçenizden misket üzümü yemek istiyorsanız, tozlaşmanın gerçekleşmesi için biri erkek, diğeri dişi olmak üzere en az iki asma dikmeniz gerekir. On tane dişi koruk için bir erkek koruk yeterli, harem usulü. Tatlı kabaklar hem dişi hem de erkek çiçekler taşıyorlar ve önce çok sayıda erkek çiçekler, bir hafta sonra da dişi çiçekler oluşuyor. Tozlaşma yoluyla döllenme gerçekleşirse, kabaklarınızın büyümesini beklemeye başlayabilirsiniz. Tozlaşmayı kolaylaştırmak için kabaklarınızın yanına, böceklere çekici gelen çiçekler de dikmelisiniz.
Kuru toprağı elinize alıp, parmaklarınızla hafifçe sıktığınızda kolayca dağılıyorsa, meyve ağacı dikmek için uygun toprağa sahipsiniz demektir. Uygun gübreleme ve sulamayla bahçenizdeki toprağı verimli hale getirebiliyorsunuz. Ağaç kökleri, dallarından daha uzun olduğundan, ağaçların dallarının uzandığı uzaklıktan daha geniş bir alanda gübreleme yapmak gerekiyor. Gübreleme miktarları konusunda önerilere uymak bitkilerinizi az veya fazla gübreleme yüzünden oluşacak sorunlardan koruyacaktır.
Meyve ağacı dikmek için en uygun zaman nedir? Toprağın artık donmadığı, işlenecek kadar kuru olduğu, havanın ısınmaya başladığı ilkbahar mevsimidir. Fakat bazı ağaçları sonbaharda dikmek daha kuvvetli kök salmalarını sağlayacağından, bu ağaçlar sıcak günlere daha güçlü ulaşacaklardır. Bir veya iki yaşında fidanlar tercih edilmeli, çünkü insanlarda olduğu gibi, ağaçların da yaşlıları yeni ortama ayak uydurmakta zorlanıyor. Meyve ağacı fidanlarını elde eder etmez, kurumalarını engellemek ve taşınma sırasında kaybettikleri suyu tekrar almaları sağlamak için, birkaç saat, su içinde bekletmelisiniz. Ağaç dikmek için, kökleri bükmeden koyabileceğiniz genişliğin iki katı büyüklüğünde çukur açmak gerekiyor. Tabana 5 cm kalınlığında çakıl, 7.5-10 cm kalınlığında organik gübre ve yüzey toprağı karışımı koymak, toprağın su geçirgenliğini artırıyor. Sağlıksız ve zayıf kökleri kestikten, sağlıklı kökleri bükmeden çukura yerleştirip yarıya kadar toprakla doldurduktan sonra sulamak toprağın pekişmesini sağlıyor. Kalan kısmı da toprakla doldurup sulamak ve ayakla basarak pekiştirmek, topraktaki hava boşluklarının yok olmasını sağlıyor. Fidanlar toprakta güçlü kökler salana kadar onları bir tahtayla desteklemek gerekiyor. Desteğe tutturmak için kullanılan tel, fidanı zedeleyeceğinden, kullanılacak küçük bir plastik hortum parçası fidanın zarar görmesini engelleyecektir.
Ayrıca meyve ağaçlarını dikerken, büyüdüklerindeki boyutları göz önünde bulundurulmalı ki büyümek için yeterince alana sahip olabilsinler ve birbirlerinin büyümesini engellemesinler.
Şeftali soğuktan hiç hoşlanmıyor, bu yüzden kışın soğuk rüzgârlarını kesmek için paravan yapmak gerekiyor (şekil A). Armut ağaçlarını aynı hizada grup halinde dikmek tozlaşmaları için yeterince yakın olmalarını sağlıyor (şekil B).
Üzüm (şekil C), ahududu (şekil D) ve domates gibi meyvelerin toprağa değerek renklerinin bozulmaması ve büyümek için yeterince alan bulabilmeleri için, dallarına destek yapmak gerekiyor.
Yanlış duymadınız, bitki biliminde domatesler meyvedir. Bitkilerin fotosentez ürünlerini depoladıkları, çekirdek taşıyan etli kısımlarına meyve denir. Çekirdek taşımalarının amacı, yeni bitkiler oluşturarak türün devamlılığını sağlamaktır. Bu anlamda, yenildiğinde cildi güzelleştiren, yüz maskeleri ve krem yapmakta da kullanılan salatalıklar da meyvedir. Çilek gibi bazı meyveler birden fazla çekirdekten oluşur. Meyveler tek ve sert kabuklu çekirdeğe sahiptir.
Ceviz, fındık, badem gibi sert kabuklu çekirdekler de meyvelerdir.
Dikildikten iki yıl sonra meyve ağaçlarının budanmaları, yeterince güneş görmelerini ve havalandırma için boşluk olmasını sağlıyor. Ağaç gövdesinin ilk 90 cm’lik kısmında dal olmaması tercih ediliyor. Budama, ağacın enerjisini geride kalan dallar için harcayıp daha kuvvetli gelişmesini sağlıyor. Yeni oluşmuş zayıf dallar ve toprağa yakın sürgünler, ağaç kabuğuna zarar vermeden, elle budanabilir; daha kalın dallar için budama makası kullanılmalı. Hastalıklı ve yaralı dalların kesilip yakılma veya gömülme yoluyla yok edilmesi gerekiyor ki hastalık diğer ağaçlara da bulaşmasın. Ağacın gövdesine paralel uzanan dalları budamak, ağacın dalları arasında daha geniş bir alan yaratılmasını sağlayacaktır. Ağaçlar çiçeklerini döküp meyveler oluşmaya başladıktan sonra, 35 cm’ye iki meyve düşecek şekilde seyreltilirse, daha büyük ve sağlıklı meyveler elde edilir. Aksi taktirde meyveler fazla büyüyemeyecektir. Meyveleri, parlak ve türüne göre zengin renklere sahip oldukları zaman toplamak gerekir. Elma, armut gibi çoğu meyveler dallarından koparıldıktan sonra da olgunlaşmaya devam eder. Üzümleri toplamak için uygun zaman, ışığı geçirgenliklerinin arttığı zamandır.
Böcekler, kuşlar, kelebekler, yaprak bitleri, yarasalar ve diğer memeli hayvanlar da bizim gibi, meyvelerden hoşlanır. Hayvanlar tarafından yenmiş, zedelenmiş meyveleri yememek gerekir, çünkü bu hayvanların taşıdığı bazı mikroorganizmalar hastalık yapıcı ve öldürücü olabilir. Meyvelerle beslenen yarasaların taşıdığı bir çeşit öldürücü virüs, hayvan vücudu dışında birkaç saat yaşayabiliyor. Bu yüzden meyveleri ağaçtan toplar toplamaz ve yıkamadan yememek gerekir. Kendi sağlığımızı ve ağaçlarımızın sağlığını korumak için, bu hayvanlarla, onlara zarar vermeden mücadele etmeliyiz. Bir türün yok olması, ona bağlı başka türlerin de yok olmasına sebep olabilir. Yukarıda da bahsettiğim gibi, bu hayvanlar tozlaşmayı sağlar, aksi taktirde türün devamlılığını sağlayan çekirdekler ve meyveler oluşmaz.
Bir meyve bahçesi sahibi olmak hiç de kolay değil ama oldukça keyifli, öğretici ve yaratıcı. Dallarına kuşların konup kalktığı, uğur böceklerinin uçuştuğu, sarı, pembe, beyaz, kırmızı çiçekli meyve ağaçlarıyla dolu bir bahçe dileklerimle
Konu: MEYVE BAHÇESİ RÜYASI 
Salı Haz. 03, 2008 4:00 am
